MỘT SỐ YÊU CẦU CẦN THIẾT ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHẤT VẤN VÀ TRẢ LỜI CHẤT VẤN CỦA ĐẠI BIỂU HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN

• 

Được đăng ngày Thứ hai, 08 Tháng 5 2017 03:05

Viết bởi Quản trị viên

Chất vấn là hoạt động giám sát đặc biệt quan trọng (Điều 58 Luật Tổ chức HĐND&UBND ngày 26/03/2003), thể hiện quyền lực của cơ quan dân cử ở địa phương. Tại kỳ họp, chất vấn là nội dung thu hút được sự quan tâm của đông đảo nhân dân. Thông qua chất vấn, các đại biểu thể hiện trách nhiệm của mình đối với cử tri. Đồng thời, qua việc trả lời chất vấn, xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu và cơ quan chức năng. Để hoạt động chất vấn và trả lời thực chất có hiệu quả cần thực hiện tốt một số yêu cầu sau:

- Thứ nhất: Đối với đại biểu HĐND

Nâng cao hơn nữa năng lực, trách nhiệm, tính tích cực của đại biểu HĐND trong hoạt động chất vấn. Không ngừng rèn luyện, bồi dưỡng kỹ năng chất vấn, bao gồm kỹ năng lựa chọn vấn đề đưa ra chất vấn; lựa chon ngôn ngữ đối thoạt trong chất vấn… Phản ánh thông tin khi chất vấn phải ngắn gọn, mạch lạc, rõ ràng, dễ hiểu. Nội dung chất vấn tại kỳ họp phải là những vấn đề có tính bức xúc, có tầm ảnh hưởng lớn, được đông đảo cử tri các vùng miền và đại biểu HĐND quan tâm.

Để chất vấn đạt hiệu quả cao, các đại biểu cần nghiên cứu kỹ các văn bản liên quan đến phiên chất vấn như: báo cáo kết quả giải quyết những vấn đề mà cử tri quan tâm của HĐND; văn bản tiếp nhận, giải trình và hứa sẽ giải quyết những vấn đề mà cử tri và các đại biểu kiến nghị đến kỳ họp của các ngành; văn bản tổng hợp ý kiến cử tri của Mặt trận tổ quốc; các quy định pháp luật có liên quan đến vấn đề chất vấn… Nắm rõ chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền giải quyết của từng ngành, từng cấp để những câu hỏi chất vấn và những kiến nghị của đại biểu sát thực, đúng dịa chỉ… Để người trả lời chất vấn “tâm phục, khẩu phục”. Tại phiên chất vấn, nếu người trả lời chất vấn chưa giải trình rõ thì cần tranh luận, truy đến cùng.

- Thứ hai: Đối với người trả lời chất vấn

Trả lời chất vấn là trách nhiệm và nghĩa vụ của cơ quan Nhà nước, là vấn đề đặc biệt quan trọng, có tính quyết định đối với hiệu quả và ý nghĩa của quyền chất vấn. Vì vậy, Việc trả lời chất vấn của đại biểu phải tuân thủ những yêu cầu có tính nguyên tắc, được đảm bảo về mọi mặt như (trình tự, thủ tục, thời gian, hình thức chất vấn…). Người trả lời chất vấn phải trả lời tất cả các ý kiến mà cử tri và đại biểu phản ánh. Nội dung trả lời phải trọng tâm, ngắn gọn, không phân tích viện dẫn các lý do dài dòng. Những vấn đề đại biểu, cử tri phản ánh không đúng hoặc chỉ đúng một phần thì đưa ra cơ sở chứng minh, đồng thời tư vấn cách tiếp cận và phản ánh thông tin chuấn xác hơn. Trong quá trình chất vấn, những vấn đề cử ttri và đại biểu phê bình về tinh thần trách nhiệm, tiến độ giải quyết chậm thì nêu rõ lý do, nguyên nhân, những vướng mắc, khó khăn trong quá trình giải quyết. tiếp thu nghiêm túc, có thái độ thiện chí, cầu thị , làm rõ trách nhiệm cá nhân, trách nhiệm tập thể. Nếu hứa giải quyết vấn đề nào đó cần nêu rõ phương án, lộ trình thực hiện cụ thể để đại biểu và cử tri giám sát. Theo dõi cập nhật từng kỳ họp tất cả những vấn đề cử tri và đại biểu phản ánh, để có kế hoạch giải quyết minh bạch, không bỏ sót. Mặt khác cần lưu lại bằng văn bản kết quả giải quyết các kiến nghị, làm cơ sở để giải quyết đơn thư liên quan, đồng thời làm căn cứ cho đại biểu khi tiếp xúc với cử tri. Người trả lời chất vấn phải đúng thẩm quyền theo quy định của pháp luật, trường hợp có lý do chính đáng mới ủy quyền cho cấp phó trả lời thay và phải được HĐND đồng ý.

Ông Nguyễn Xuân Viễn, Tổ đại biểu HĐND tỉnh đơn vị huyện Tam Dương chất vấn Sở Tài nguyên và Môi trường

- Thứ ba: Đối với chủ tọa kỳ họp

Chủ tọa kỳ họp phải linh hoạt, là trung tâm dẫn dắt, điều hành trong quá trình chất vấn. khi không khí kỳ họp trầm lắng, chủ tọa tìm cách gợi mở để các đại biểu tham gia chất vấn trực tiếp tại hội trường, làm cho không khí kỳ họp sôi động. Đồng thời, chủ tọa cũng phải biết cách dừng đúng lúc khi việc hỏi và trả lời quá nóng hoặc quá lam man, không đi đúng trọng tâm. Phát huy vị trí, vai trò của người điều hành để đảm bảo cho các phiên chất vấn được thực hiện dân chủ, cởi mở, thẳng thắn với tinh thần trách nhiệm cao của đại biểu cũng như của người trả lời chất vấn. Trong mỗi vấn đề chất vấn, chủ tọa có thể đề nghị đại biểu đưa ra các chứng cứ cụ thể để chứng minh. Chủ tọa cũng cần kiên quyết hơn đối với tình trạng lợi dụng diễn đàn, chất vấn với động cơ cá nhân, gây không khí căng thẳng, làm giảm tác dụng chất vấn. Những vấn đề được nêu ra, chủ tọa phải kịp thời nắm bắt và thể hiện được chính kiến, công tâm, khách quan. Tất cả các vấn đề đưa ra tranh luận cuối cùng phải được kết luận rõ ràng, phân minh. Kết luận của chủ tọa phải ngắn gọn, đánh giá và nhận xét khái quát những nội dung đã đạt được và chưa đạt được, những điểm cần rút kinh nghiệm cho kỳ họp sau. Những vấn đề đã được tiếp nhận để giải quyết phải được theo dõi, từng bước giải quyết dứt điểm, như thế mới tăng cường được trách nhiệm của cơ quan giải quyết, mới thỏa mãn tâm nguyện chính đáng của đại biểu kiến nghị, chất vấn.

- Thứ tư: Nâng cao năng lực, trách nhiệm của các chủ thể trong hoạt động chất vấn và trả lòi chất vấn tại kỳ họp.

Luật tổ chức HĐNG & UBND năm 2003 quy định quyền chất vấn của đại biểu HĐND không chỉ trong kỳ họp mà còn cả ở giữa hai kỳ họp. Vì vậy, yêu cầu quan trọng nhất đảm bảo hiệu lực thực tế của quyền chất vấn, đảm bảo cho chất vấn thực sự là hình thức giám sát có hiệu quả là: cơ quan, người bị chất vấn phải trả lời chất vấn ngay tại kỳ họp HĐND. Có như vậy mới tạo ra tác động mang tính quyền lực mạnh mẽ nhất đối với đối tượng bị chất vấn từ cơ quan dân cử. Do vậy, cần xem xét để hoàn thiện quy định pháp luật về vấn đề này theo hướng chất vấn chỉ diễn ra tại kỳ họp; bên cạnh đó, cần quy định HĐND ra nghị quyết về trả lời chất vấn trong mọi trường hợp chứ không phải chỉ “trong trường hợp cần thiết” như hiện nay.

Chất vấn là hoạt động giám sát đặc biệt quan trọng. Vì vậy, HĐND các cấp cần không ngừng đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả chất vấn để ngày càng đáp ứng mong mỏi, kỳ vọng của nhân dân vào hoạt động này. Để hoạt động chất vấn thực sự có chiều sâu, thiết thực, giải quyết được những vấn đề bức xúc, mang tính thời sự, đòi hởi nỗ lực cố gắng của nhiều chủ thể. Trong đó, quan trọng nhất là đại biểu HĐND. Do đó, đại biểu HĐND cấn phải nâng cao hơn nữa tinh thần, trách nhiệm của mình, khẳng định bản lĩnh, vị trí của mình trên diễn đàn chất vấn, xứng đáng với danh hiệu cao quý “người đại biểu nhân dân”.

                                       

Người viết bài Lường Thị Pó- Đặng Phương Diệp